بازار تهران

با نگاهی به تاریخچه شهر تهران احتمال می‌رود که بخشی از بازار کنونی هسته اصلی روستای تهران در پیش از عصر صفوی بوده است. بخاطر موقعیت سوق الجیشی ده تهران، شاه طهماسب اول در قرن ۱۶ میلادی دورتادور آن را دیواری با برج‌های فراوان می‌کشد و بازارچه‌ای در آنجا ایجاد می‌کند. از آنجایی که تهران پیش از پایتخت شدنش در قرن ۱۸ میلادی دهی بیش نبوده بازار آن هم اهمیت بازار شهرهای مهم آن زمان مانند تبریز، اصفهان، کاشان و مشهد را نداشته است.

ویژگی های تهران بعد از پایتخت شدن

آقا محمد خان قاجار در سال ۱۷۹۵ میلادی تهران را به پایتختی بر‌می‌گزیند. پس از وی جانشینش فتحعلی شاه محله‌ها و بناهای جدیدی در تهران ایجاد می‌کند که مهمترین آنها مسجد امام یا مسجد شاه بازار بزرگ است. در دوره ناصرالدین شاه بود که صدر اعظم روشنفکر او، امیر کبیر، در توسعه پایتخت بسیار کوشید و ساختن بازار و کاروانسرای امیر را شروع کرد که پس از صدارت وی تکمیل شد.

در شمال تهران آن روزگار محله ارگ قرار داشت که مرکز حکومت به شمار می‌رفت. در قلب این محله کاخ گلستان سکونتگاه شاه بوده است. کاخ گلستان به همراه مسجد شاه، بازار تهران و محله‌های پنج گانه تهران هسته‌های اصلی «دارالخلافه» یا پایتخت ناصری را تشکیل می‌دادند. بازار تهران در بخش جنوبی ارگ سلطنتی قرار داشت. در این قسمت از ارگ سبزه میدان، یادگار دوران صفویان، و دروازه بزرگ و اصلی تهران واقع شده بود. حدود سال ۱۸۴۷ میلادی به دستور امیرکبیر سبزه میدان گسترش یافت و با ساخت بناهای مختلف در اطراف آن، بازار به دیگر عناصر شهر متصل شد.

ورودی اصلی بازار تهران در ضلع جنوبی این میدان قرار دارد که با آجر و کاشی تزئین شده و به بازار کفاشها که مهمترین بازار پایتخت بود گشوده می‌شود. در آن روزگار بازار کفاشها شاهراه دسترسی به سایر قسمت‌های بازار بوده و از حجره‌هایی تشکیل می‌شده که کارگاه دوخت و تولید کفش بوده‌اند. امروزه از این کارگاه‌ها نشانی نیست ولی تنوع کالاهای ایرانی وخارجی این راسته باعث شده تا بازار کفاشها مانند گذشته از پرازدحام ترین راسته‌های بازار تهران به شمار آید.

سراهای مشهور بازار تهران

از دیگر مراکز مهم بازار تهران سرای بوعلی و سرای وزیر از مراکز عرضه و فروش فرش و زیر انداز است. قسمت شرقی بازار تهران همواره از زمان ناصری تاکنون پررونق بوده است. معروفترین و معتبرترین سراها، راسته‌ها و دیگر کالبدهای بازار مانند سرای امیر، بازار بین‌الحرمین، بازار بزرگ، بازار زرگرها در این قسمت قرار گرفته‌اند. شایان ذکر است که بازار زرگرها یکی از مراکز تعیین نرخ طلا در کشور است.

بقعه امامزاده زید ابن علی ابن حسین، فرزند امام چهارم شیعیان که پیش از صفویان بنا گردیده بود در حاشیه شمال تهران آن روزگار قرار داشت و از زیارتگاه‌های مهم تهران به شمار می‌رفت. با انتخاب تهران به عنوان پایتخت و توسعه آن بنای قدیمی امامزاده تخریب و بنای کنونی آن بنا شد. در صحن امامزاده آرامگاه پادشاه جوان زند لطفعلی خان قرار دارد که پس از کشته شدن توسط آقا محمد خان قاجار در این مکان دفن شد. مسجد شاه، مسجد جامع تهران یا مسجد امام خمینی یکی دیگر از اماکن مذهبی بازار تهران است که در زمان فتحعلی قاجار (۱۷۷۲-۱۸۳۴ میلادی) ساخته شده است. صحن و محوطه ورودی از دیرباز محل رفت و آمد مردمی بود که برای انجام فرایض دینی و یا خرید از بازار از آنجا عبور می‌کردند.

قدیمی ترین بنای تهران

شاید مسجد جامع تهران قدیمی ترین بنای تهران باشد. احتمالاً قدمت آن به دوران قبل از اسلام می‌رسد. گفته شده که شبستان ضلع شرقی آن که به چهل ستون معروف است آتشکده زرتشتیان بوده است. بخش‌های مختلف این مجموعه معماری گوناگونی داشته که نشان دهنده شکل گیری تدریجی آن است.

بهترین مسیر برای دسترسی به بازار تهران استفاده از ایستگاه مترو ۱۵ خرداد است. بازار تهران در محدوده طرح ترافیک تهران قرار دارد و برای تردد با وسایل نقلیه شخصی به مجوز طرح ترافیک نیاز است. در بخشی از پیاده راه های منتهی به بازار تهران اسب و گاری و اتومبیل­‌های برقی که به صورتی سنتی تزیین شده اند به عنوان وسایل نقلیه عمومی به گردشگران سرویس می دهند.

8-17

رایگان

در هنگام مراجعه به بازار تهران با ازدحام جمعیت پیاده رو مواجه می‌­شوید. در شلوغی بازار مواظب وسایل خود باشید و از همراهانتان جدا نیفتید. اگر قصد داشتید در رستوران‌های معروف بازار تهران ناهار بخورید، به خاطر داشته باشید که هر پرس غذای این رستوران ها دو تا سه نفر را سیر می­کند. برنامه بازدید از بازار تهران باید طوری تنظیم شود که تا قبل از فرا رسیدن ساعت 5 عصر خاتمه یابد.