جشنواره گلاب گیری
جشنواره گلاب گیری یکی از پرطرفدارترین جشن‌های همگانی ایرانی است که سبب می‌شود هر ساله افراد زیادی صرفا با انگیزه حضور در این فستیوال به مراکز گلاب گیری سفر کنند و از نزدیک شاهد روش‌های سنتی عرق‌کشی باشند. گلاب مایعی بسیار خوشبو است که از تیره‌ای از خانواده گل رز به دست می‌آید. این مایع معطر در ایران مصارف غذایی، دارویی و مذهبی دارد و به همین دلایل، بسیار ارزشمند و عزیز به شمار می‌آید و به همین دلیل برای تولیدش جشن می‌گیرند.
پیشینه
باستان‌شناسان برآنند ایرانیان از هفت هزار سال پیش تاکنون گل محمدی پرورش می‌داده‌اند و هزار سال است که عرق این گیاه خوشبو را می‌گیرند و از آن برای مقاصد مذهبی، غذایی و دارویی استفاده می‌کنند. مناطقی مختلفی در ایران از جمله میمند فارس، تهران، سمنان و لاله‌زار کرمان، دودانگه مازنداران و ... گلاب تولید می‌کنند.
در این میان اما شهرهای اطراف کاشان اهمیت ویژه‌ای دارند. قمصر و نیاسر دو شهری هستند که گلابشان آوازه جهانی دارد و به همه جای دنیا صادر می‌شود. کعبه، مقدس‌ترین مکان مذهبی مسلمانان جهان نیز هر ساله با گلاب غلیظ این دو شهر تطهیر می‌شود. امامزاده‌ها را نیز در ایران با گلاب نظافت می‌کنند. همچنین گلاب از اصلی‌ترین مواد طعم دهنده پیش‌غذاها و دسرها و شیرینی‌های اصیل ایرانی به شمار می‌رود. در صنایع عطر سازی و دارویی- به ویژه مواد بهداشتی آرایشی ویژه پوست و مو- نیز از گلاب استفاده می‌شود.
معمولا در بازه زمانی اردیبهشت و خرداد جشنواره گلاب گیری در مناطقی که گل محمدی کشت می‌شود به اجرا در‌می‌آید. گلاب‌گیران، گل‌ها را پیش از بالا آمدن آفتاب می‌چینند تا تازه‌تر باشد و عرق غلیظ‌تری تولید کند. در دیگ‌های مسی مخصوص، عمل تقطیر را در برابر دیدگان هزاران گردشگر مشتاق انجام می‌دهند و آنچنان با عشق، دقت و حوصله مراحل کار را برای بازدیدکنندگان توضیح می‌دهند، گویی هرگز از تکرار چندباره این توضیحات خسته نخواهند شد. جشنواره گلاب گیری یکی از مهم‌ترین جشنواره‌های گردشگری فصلی ایران به شمار می‌آید.
محلهای برگزاری جشنواره گلاب گیری
استان اصفهان- کاشان- نیاسر- تمام کارگاه‌های عرق‌کشی فعال در شهر
استان اصفهان- کاشان- قمصر- تمام کارگاه‌های عرق‌کشی سطح شهر
استان تهران- تهران- فلکه دوم تهرانپارس- خیابان جشنواره- فرهنگسرای اشراق
استان تهران- تهران- باغ گیاهشناسی
استان تهران- تهران- برج میلاد
استان فارس- میمند- بوستان شقایق
استان کرمان- بردسیر- منطقه لاله‌زار-
استان سمنان- دامغان- روستای وامرزان
استان مازنداران- دودانگه- روستای کلیج کلا
زمان بازدید
زمان برگزاری جشنواره گلاب گیری رابطه مستقیمی با آب و هوا دارد. اگر فصل گرم دیر آغاز شود، جشنواره گلاب گیری نیز به تعویق می‌افتد و اگر تابستان پیش از موعد از راه برسد، جشنواره نیز زودتر برگزار می‌شود. بنابراین باید اطلاعات هواشناسی محلی را دنبال کنید و پیگیر اخبار باشید تا از زمان و مکان برگزاری جشنواره مطلع شوید. به طور معمول از نیمه‌های اردیبهشت تا نیمه‌های خرداد زمان برگزاری جشنواره گلاب گیری در شهرهای مختلف است. در این بازه زمانی می‌توانید به شهرهایی که متصدی برگزاری جشنواره هستند، سفر کنید و جزئیات این آئین کهن ایرانی را از نزدیک ببینید. این مراسم در همه شهرها در طول روز برگزار می‌شود و هنگام غروب آفتاب به پایان می‌رسد.
نکته مهم
زمان دقیق برگزاری جشنواره گلاب گیری را نمی‌توان از پیش مشخص کرد. هر ساله زمانی که گل‌ها آماده چیدن شوند، زمان اجرای فستیوال از طریق رسانه‌های گروهی و اخبار رسمی اعلام می‌شود. در بعضی نقاط جشنواره گلاب گیری تنها در یک روز اجرا می‌شود و در بعضی دیگر از جمله شهرهای اطراف کاشان، حدود یک ماه- نیمه دوم اردیبهشت تا نیمه اول خرداد- به درازا می‌کشد.
امکانات رفاهی
جشنواره گلاب گیری در مناطقی برگزار می‌شود که دارای حداقل امکانات رفاهی باشد. بنابراین نگران پریز برای شارژ دوربین و تلفن همراه و یا دسترسی به سرویس بهداشتی، پارکینگ و امکانات تغذیه‌ای نباشید. برای اقامت اما محدودیت‌هایی وجود دارد. بعضی از شهرها، جشنواره گلاب گیری را در روستاهایی که گل محمدی کشت می‌شود برگزار می‌کنند که اغلب فاقد امکانات اقامتی مناسب است. در این صورت باید به شهرهای اطراف سفر کنید تا شب را در آنها به صبح برسانید. شهرهای قمصر و نیاسر که موطن اصلی جشنواره گلاب گیری هستند، امکانات رفاهی برای اسکان نیز دارند.
زمان مورد نیاز
گلاب گیری فرایندی زمان‌بر است و از زمان چیدن گل‌ها از باغات شروع می‌شود و هنگامی که گلاب خنک شده را در شیشه‌ها می‌ریزند، پایان می‌گیرد. بنابراین دست کم باید نصف یک روز کامل را برای تماشای جشنواره گلاب گیری بسیار معطر و فرح‌انگیز است، کنار بگذارید. از آنجایی که تفریحات جانبی نیز در کنار این فستیوال وجود دارد، روی یک روز کامل حساب کنید.
نکات ایمنی و هشدارها
گرچه در چند سال اخیر در بسیاری از شهرهای ایران همزمان با جشنواره گلاب گیری کاشان، فستیوال گلاب‌گیری برگزار می‌شود، اما به خاطر بسپارید که مهد این رسم کهن ایرانی، شهرهای نیاسر و قمصر کاشان هستند و مراسمی که در این دو شهر برگزار می‌شود، بسیار باشکوه‌تر از جشنواره گلاب گیری در دیگر شهرهای ایران است. تلاش کنید تا مراسم را در شهر زادگاهش تماشا کنید.
نکته مهم دیگری که باید به خاطر بسپارید مدت زمان اجرای فستیوال است. در قمصر و نیاسر، جشنواره گلاب گیری از 3 تا چهار هفته به درازا می‌کشد و بهتر می‌توانید روی زمان سفرتان برنامه‌ریزی کنید. اما در دیگر مراکز گلاب گیری این زمان کوتاه و اغلب تنها به یک روز خلاصه می‌شود. به یاد داشته باشید که گرده‌های گل، زنبورها و حشراتی که در باغ‌های گل حضور دارند و حتی رایحه گل‌ها می‌تواند برای عده‌ای از افراد آلرژی‌زا باشد. اگر پیش از این، هنگام حضور در طبیعت دچار مشکلات پوستی و تنفسی بر اثر آلرژی شده‌اید، شاید بهتر باشد از حضور درجشنواره گلاب گیری خودداری کنید و یا از ماسک‌های ویژه و داروهای ضدآلرژی کمک بگیرید.
باغ‌های گل در ابتدای صبح بسیار زیبا هستند. سعی کنید زمان را طوری تنظیم کنید که از این لذت لطیف بهره ببرید. هرگز به بوته‌های گل دست نزنید و آنها را نچینید. عکاسی مانعی ندارد. اما اگر قصد دارید از درون کارگاه عرق‌کشی عکس بگیرید، بهتر است به صاحب کارگاه اطلاع دهید. در نیاسر و قمصر که مراکز اصلی جشنواره گلاب گیری هستند، با خانه‌هایی روبه‌رو می‌شوید که در حیاطشان باز است و تخت چیده‌اند و منتظر ورود بازدیدکنندگان هستند. تعجب نکنید. این نیز بخشی از فستیوال به شمار می‌رود. وارد خانه شوید و اجازه دهید با شربت عرقیجات سنتی از شما پذیرایی کنند. مراسم گلاب گیری را تماشا کنید. پیشنهاد می‌کنیم از گلاب به دست آمده بخرید و با خودتان سوغاتی ببرید.
هزینه‌ها
برای شرکت در جشنواره گلاب گیری نیازی به پرداخت هزینه نیست. این مراسم در همه نقاط ایران به صورت رایگان برگزار می‌شود. تنها در ازای خرید گلاب – و دیگر عرقیجات- نیاز به پرداخت هزینه دارید.
پیشنهاد ویژه
هم گلاب بخیرید و هم مجموعه‌ای از عرقیجات سنتی. ایران مهد گیاهان دارویی به شمار می‌رود و ابوعلی سینا، پزشک نام‌آور جهانی با کمک همین گیاهان به طبابت می‌پرداخت. از این موهبت ایران استفاده کنید و با عرقیجات سنتی ایرانی مشکلات جسمی و روحی‌‌تان را درمان کنید.
پیشنهاد می‌کنیم خواندن این صفحات را از دست ندهید: نوروز | یلدا | گلاب کاشان