آرامگاه خیام

تاکنون چندین بنا برای آرامگاه خیام ساخته شده است. از چند و چون بنای آرامگاه در روزگاران گذشته اطلاعات زیادی در دست نیست. در دوران معاصر، تا سال 1943 میلادی آرامگاه وی در سمت شرق مسجد محمد محروق قرار داشته که بنای آن شبیه یک اتاق کوچک بوده است. ایده ساخت آرامگاه دوم زمانی مطرح شد که افتتاح کنندگان آرامگاه فردوسی هنگام عزیمت به توس از آرامگاه وی دیدن کردند و تصمیم گرفتند برای خیام گوربنای بهتری بسازند.

بنابراین، همزمان با جشن هزاره فرودوسی آرامگاهی مربع شکل با ساختمان سنگی روباز در جوار آرامگاه محمد محروق ساخته شد. اما نزدیکی آرامگاه دوم به آرامگاه محروق سبب شد تا مسئولان به فکر ساخت آرامگاه کنونی بیافتند. آرامگاه کنونی توسط یکی از بزرگترین معماران معاصر ایران آقای هوشنگ سیحون طراحی و در سال 1963 توسط شهبانو فرح پهلوی افتتاح شد. بنای آرامگاه دوم اکنون در وسط میدان خیام قرار گرفته است.

ویژگی های آرامگاه خیام

از آنجایی که عدد ده اولین عدد دو رقمی بوده و اساس بسیاری از اعداد است، معمار بنا ده پایه برای آن درنظر گرفته است. از هر پایه دو تیغه بر اساس مدل ریاضی خاصی به صورت اریب بالا می‌رود و تیغه‌های دیگر را قطع می‌کند. همه تیغه‌ها هنگام بالا رفتن در وسط برج همدیگر را قطع می‌کنند. شکل خاص تیغه‌ها سنبل نبوغ ریاضی خیام است. این تیغه‌ها یکبار دیگر در بالاترین نقطه آرامگاه خیام هم همدیگر را قطع می‌کنند که ستاره زیبایی از تقاطع آنها در سقف آرامگاه خیام تشکیل شده است.

این ستاره نماد ستاره‌شناس بودن خیام است. بر روی بدنه آرامگاه خیام یعنی همانجایی که لوزی‌هایی از تقاطع تیغه‌ها ایجاد شده‌اند در زمینه‌ای فیروزه‌ای بیست رباعی از رباعیات خیام به خط تعلیق نوشته شده‌اند که علاوه بر نشان دادن استعداد شاعری خیام زیبایی بنا را دو چندان کرده است. شایان ذکر است خط تعلیق نخستین خط ایرانی است که در روزگار خیام معمول بوده است.

خیمه های موجود در آرامگاه خیام

معمار بنا حتی شغل پدر را هم در شاهکارش گنجانده است. در اطراف آرامگاه خیام سازه‌هایی از سنگ گرانیت و اشکال مثلثی با تورفتگی و برون آمدگی‌هایی که تداعی کننده خیمه هستند ساخته شده‌اند. نام خیام از شغل پدرش که خیمه دوز بوده گرفته شده است. طراحی حوض‌های اطراف آرامگاه خیام هم تداعی کننده علم نجوم است. آنها با کاشی فیروزه و دارای هفت پر به نشان هفت فلک و هفت آسمان ساخته شده‌اند. حکیم عمر خیام طی وصیتی گفته بود:" گور من در موضعی باشد که هر بهار، نسیم شمال بر من گل‌افشان می‌کند.» خوشبختانه مجموعه کنونی آرامگاه خیام با انبوه درختان این وصیت را تا حد زیادی برآورده کرده است.

باغ خیام

یکی دیگر از بناهای باغ خیام آرامگاه محمد محروق است. محمد محروق به عنوان امامزاده از جایگاه والایی در نزد شیعیان برخوردار است. بنای آرامگاه وی دارای دو گنبد بوده و ایوان بزرگی دارد که معماری و کاشی‌کاری آن ستودنی است. موزه تخصصی خیام در نزدیکی آرامگاه خیام واقع شده است که در زمینه نجوم فعالیت می‌کند. تندیس زیبایی از خیام هم در محوطه این موزه به مهمانان خوش آمد می‌گوید. این موزه دارای چهار قسمت است:

ابزار آلات رصد و و ستاره شناسی

ظروف مفرغی

ظروف سفالی

نسخ خطی و تابلوهای مربوط به حکیم عمر خیام

برای رسیدن به مشهد می‌توانید از قطار، هواپیما، اتوبوس و ماشین شخصی استفاده کنید. تقریباً همه روزه از شهرها و ایستگاه‌های زیر به مقصد مشهد قطار حرکت می‌کند: تهران، شاهرود، سمنان، ایستگاه آزادور، طبس، اصفهان، تبریز، اهواز، ملایر، اراک، زنجان، قزوین، کرج، کاشان، یزد، کرمان، بندرعباس، ساری، شیراز، سرخس. از اکثر فرودگاه‌های ایران و کشورهای همسایه ایران به مقصد مشهد پرواز وجود دارد.

اگر می‌خواهید با ماشین از تبریز به مشهد بروید مسیر جاده‌ای از زنجان، کرج، تهران، شاهرود، سبزوار، نیشابور و مشهد می‌گذرد. طول این مسیر حدود 1500 کیلومتر است. اگر می‌خواهید با ماشین از همدان به مشهد بروید مسیر جاده‌ای از ساوه، رباط کریم، گرمسار، سمنان، شاهرود، سبزوار، نیشابور و مشهد می‌گذرد. طول این مسیر حدود 1200 کیلومتر است. اگر می‌خواهید با ماشین از کرمانشاه به مشهد بروید مسیر جاده‌ای ازهمدان، ساوه، رباط کریم، گرمسار، سمنان، شاهرود، سبزوار، نیشابور و مشهد می‌گذرد. طول این مسیر حدود 1400 کیلومتر است.

اگر می‌خواهید با ماشین از اصفهان به مشهد بروید مسیر جاده‌ای از نائین، جندق، حسینان، بیارجمند، سبزوار، نیشابور و مشهد می‌گذرد. طول این مسیر حدود 1170 کیلومتر است. اگر می‌خواهید با ماشین از شیراز به مشهد بروید مسیر جاده‌ای از مرودشت، ابرکوه، یزد، طبس، تربت حیدریه و مشهد می‌گذرد. طول این مسیر حدود 1370 کیلومتر است. اگر می‌خواهید با ماشین از یزد به مشهد بروید مسیر جاده‌ای از یزد، طبس، تربت حیدریه و مشهد می‌گذرد. طول این مسیر حدود 920 کیلومتر است.

اگر می‌خواهید با ماشین از کرمان به مشهد بروید مسیر جاده‌ای از راور، فردوس، تربت حیدریه و مشهد می‌گذرد. طول این مسیر حدود 930 کیلومتر است. نیشابور در 120 کیلومتری غرب مشهد قرار دارد. آرامگاه خیام در قسمت جنوب شرقی نیشابور واقع شده است. کافی است خود را به میدان شادیاخ که محل تقاطع بولوار جمهوری، آزادگان و خیام است برسانید. باغ خیام در فاصله 1500 متری جنوب این میدان در انتهای بلوار خیام قرار دارد.

8 - 23

گردشگران ایرانی 2500 تومان

گردشگران خارجی 15000تومان

در چایخانه فقط چای و دیزی سرو می‌شود. آرامگاه خیام در حومه شهر قرار دارد ولی رستوران و چایخانه در اطراف آن وجود دارد. کلاه لبه دار و کرم ضد آفتاب هنگام بازدید در فصل گرم فراموش نشود. بازدید از آرامگاه عطار نیشابوری و کمال الملک را که در فاصله 1500 متری آرامگاه خیام قرار دارند فراموش نکنید. جا برای پارک خودرو وجود دارد.